VIAXE A LANZAROTE



Hai xente que vai a Canarias con moita frecuencia. Non é o meu caso. Sempre me chamaron a atención esas illas perdidas no Atlántico, perto de África, cun clima envidiable e desexable para os que vivimos no norte. Tantas illas que non sabía a cál me gustaría ir. Cál tería o engado de sorprenderme e interesarme. Penso que con Lanzarote xa me conformaría. Alí atopei historia humana e xeolóxica en abundanza. Non podía imaxinar o que alí tiña acontecido e que conformou a súa paisaxe actual, o seu modo de vida e a tenacidade das súas xentes que foron capaces de sobrevivir á catástrofe, usar a súa sabiduría e imaxinación para sacar partido do pouco que a terra lles podía ofrecer naqueles vales cubertos de lava ata o mesmo mar. O símbolo da illa é o demo. Aparece en todas partes. Ainda se pode ver nunha rocha que de forma natural ofrece a súa silueta. Aquello foi cousa dun diaño moi terrible. Os seus lugares de interés son agora as reliquias daquel pasado. A cova dos verdes, que non se chama asi polas cores que poidan atoparse nela, senón porque os verdes eran habitantes daquela zona e que utilizaban a cova como refuxio para non seren levados como escravos por incursores que viñan á illa.

 Esa cova foi escenario do filme Viaxe ao Centro da Terra. Sumerxirse por ela, percorrer un quilómetro dos seis que ten, coa cabeza case sempre agachada para non darse cos picos que as gotas de lava deixaron a modo de estalactitas. Admirar as lagoas que se acumulan en lugares estratéxicos, debido aos xaneos, ou burbullas que se formaron, imaxinar ese río de lava discurrindo ata o mar, abrindo fendas por toda a superficie e deixando ao seu paso una paisaxe luar, inhóspita, despiedada; arrasando terreos de cultivo, casas, animais.....e non só una vez, senón que houbo mais e mais recentes, só douscentos anos pasaron e quén sabe o qué acontecerá no futuro pois o magma da terra está ahí mesmo, a flor de piel xa que hai probas que se fan diante dos turistas e vemos como arde una retama que se mete nun burato baixo terra, ou como se forma un geiser ao introducir un cubo de auga nun deses buratos por non mencionar a barbacóa que o restaurante do mirador do Parque Timanfaya, utiliza para asar as carnes en pleno forno volcánico. Da un pouco de medo moverse por esas montañas de cinsa que son agora alturas de ata seiscentos metros oiu mais, cos seus cráteres abertos  e fisuras que amosan as entrañas da terra, abismos endemoniados de chans inaccesibles aos que so os lagartos, grilos e outros bichos teñen acceso.
Pasar de lado a lado por un cráter milenario fíxome sentir na boca do inferno por mais que medrase algo de vexetación nun círculo e cando xunto a él había un recordatorio dunha muller perecida non se sabía ainda a causa. Marchei dalí, daquel val encantado onde a xente escribe nomes con pedras e fai milladoiros, deixando o terreo tan pelado que apenas hai pedras que coller para imitalos.

Despois, Lanzarote ten a cara blanca, de contrastes ca negrura dos seus volcáns e que un artista xenial, César Manrique, fixo que non se convertise nun boom hoteleiro de rañaceos senón que preservou a arquitectura popular tradicional de casiñas baixas con tellados que recollen auga para alxibes, nunha illa na que a auga é ouro e o vento enerxía.
O turismo é o seu modus vivendi ainda que a min non me gusta atopalo. Pero é un turismo respetuoso tal vez coñecedor da filosofía do seu protector César Manrique, naturista por excelencia que soubo conxugar construcción con natureza, sen romper nada, sen distorsionar nin cambiar senón integrar o novo co xa existente en perfecta armonía.

E pese a esa desolación que os rodea, a xente lanzaroteña, chamados coellos, son amables e alegres, dispostas a amosar con orgullo os mellores tesouros da súa illa a que votan de menos cando están lonxe. E eu, non poderia vivir alí, votando de menos Galicia, a miña terra, co seu mal tempo e longo inverno."Nace o corvo na pena e tira para ela".

Praia Flamingo acolleume nos seu regazo

Tempo no faiado

Un día para estar dentro, para explorar o trasteiro e desfacerse de cousas que levan mais de trinta e tantos anos gardadas por se servirían para alguén que viñera atrás. Entre elas os xoguetes do meu fillo. Aqueles homiños de Play Mobil tan atarefados e dispostos ás mais arriscadas aventuras por mar e por terra. Bombeiros, albaneis, piratas… equipados cos mais diversos aparellos de “quita e pon”. Sentín ternura por eles, pola súa resistencia ao tempo, por ser tan serviciais e polifacéticos, cos seus gorriños intercambiables, os catalexos, as bandeiras, os remos, mapas, palas, sillas, hamacas…..Decidín gardalos de novo para netos vindeiros que, secadra, saben aprecialos. Desfíxenme, eso sí, dos seus campamentos balizados e daqueles que perderan a cabeza nas batallas, considerándoos xa mortos, dadas as feridas sostidas tanto tempo. Mutilados de guerra, que non estaría por demais gardar tamén, para darse conta de que a realidade segue a ser a mesma que fai tantísimos anos. Despois entréi na sección coches. Habíaos de moitas clases. A maioría xa para o desguace. Gardei aqueles que viñeran de Inglaterra por seren todo terreno, contruidos de bo material resistente e que tiñan case todos a particularidade de levar remolques engadidos para transportar outros vehículos, ou gruas con manivela para enroscar a corda, feitos algúns deles de boa madeira, da que non se apolilla. Tampouco desvotei os diferentes legos por aquello do didactismo que sempre practiquei, como ensinante que fun. Os legos propician a creatividade da construcción e axudan a imaxinar. Todo ou case todo é posible con eles. Lémbrome que o meu fillo pasaba longo tempo con eles. Só necesitan un bo lavado a presión, polo demais, están tal cal. Ainda nono andiven todo. O tempo non da para mais e hai que ir aos poucos, seleccionando e pensando ao mesmo tempo. Quedan os puzzles, as marionetas e algunhas bonecas alén de moitos libros, dos que mercaba por cinco peniques nas “jamble sales” de turno no condado de Kent ou mesmo en Londres. A min sempre me gustóu a segunda man, ainda hoxe. Hai cousas que unhos non queren que outros sí e o mundo sería mellor se reciclaramos mais e tivesemos a humildade de compartir os bens.

Un día para ler tamén. Todo está moi relacionado e lendo libros de acontecimentos pasados fai anos, póñennos ao corrente de outros que ocurrren agora, que teñen obxectivos moi semellantes ainda que os procedimentos sexan ben distintos. Estou a falar dos Pathan da Fronteira Noroeste de Afganistán e a súa loita pacífica para a liberación do seu territorio ocupado polos británicos. Unha loita que non implicóu a violencia, senón a desobediencia civil, a unidade (irmandade) e a participación. Lendo “The Pathan Unarmed” escrito por unha muller, Mukulika Banerjee, abro os ollos a certas realidades moi actuais para intentar comprender.

(Sorprendeume descubrir que a nosa palabra "patán" ven precisamente do nome desa comunidade dos Pathans.)

Esto non estaba entre os xoguetes do trasteiro pero ocupa parte do meu lecer nun día de chuvia e vento, con ondas de ata oito metros, ou mais, na costa galega, e moito vento no interior. Día de reflexión, de música na radio, de internet e teléfono a media asta ou case non operativos. A tecnoloxía nono é todo. Podemos pasar un día ou dous sen ela. Librando espacio, vou creando outro novo para o que veña atrás. Filosofía zen. Quedan ainda moitas cousas das que desfacerme, entre elas, fotos, cartas, papeis…..Quén vai recoñecer as caras de xente que vivíu noutra época? As nosas historias son siñificativas só para nós, todo mais para os nosos fillos. Demasiado material! Chega gardar unha pequena mostra. Ainda que eu me considero unha nostálxica de todo o que desapareceu como os aparellos de fiar a lá, a primeira radio, as miñas zoquiñas primeiras….. Ainda ben que gardei as ferramentas de carpinteiro do meu pai, e a máquina de coser da miña nai. Convertir a palleira nun museo etnolóxico formaba parte dos meus soños e ainda penso que estou a tempo.