www.leriasdebea.blogspot.com

Translate

mércores, 30 de marzo de 2022

DICCIONARIOS


 A miña experiencia cos diccionarios empezóu na escola. Na casa só había un diccionario que trouxera meu pai da guerra. É o da foto. Mal que ben, aínda se conserva. Sempre me chamóu a atención que meu pai se fixara neste libriño tan vello e antigo e o trouxera como unha reliquia, quizais o único bó que trouxo despois de tres anos  na contenda. Eu sempre o conservei con cariño porque a mín tamén me gustan os diccionarios.

Na escola, era moi habitual buscar palabras no diccionario, escribir o seu significado no caderno. Facer un texto que as contivesen e aprender así a ir aumentando o noso vocabulario.

Lembro un veciño que falaba "de diccionario". Sorprendíanos cos seus termos tan inusuais ao resto da vecindade. Uns tíñano por moi "listo" e outros, secadra tíñano por algo "fachendoso". Ese home estudaba o diccionario e aplicábao no seu falar habitual. 

Eu noto que o meu saco das palabras vai a menos, en paga de ir a máis. Será que a idade vai eliminando o que non se utiliza e pode que ata termine por non lembrarme de ningúnha palabra, sobre todo, se nonas emprego ou se deixo de ler.

Falando de ler a outra xente, teño que recoñecer que me gusta mergullarme nese mundo de palabras que encontro nos libros e que só dun xeito casual adiviño o seu significado polo contexto pero que nin tan siquera busco no Google o que realmente expresan. Quédome co  aloumiño que deixan ao seu paso por un poema ou prosa poética, e que lle dan esa musicalidade, ese toque máxico que a poesía é capaz de transmitir cando está en boas mans ou mellor dito, en boas mentes.

Será que teño demasiados idiomas no meu saco, aínda que penso que nunca son demasiados, pero o feito de ter que saber vocabulario en varias linguas, prodúceme, mais que unha vantaxe, un colapso á hora de manexar a súa correcta ortografía. E o que consigo ven sendo unha "babelia" que me pon en apuros máis das veces.

Aprender unha lingua á miña idade, é bó para ter as neuronas ocupadas pero tamén é un escalar a montaña, caendo todo o tempo. O que aprendín hoxe, xa nono lembro mañá, e, a veces, mentres estou facendo cousas pola casa, véñenme palabras que non sei que significan, sobre todo en xaponés. E iso pásame por non estudar. Perdín a vontade de porme a estudalas despois da miña sesión online.

Dende logo, non penso presentarme ao programa da tele "Pasapalabra", non levaría o "Rosco" nos anos que me quedan de vida!



Fago referencia a Aníbal Otero, o lingüista de Ribeira de Piquín, non lonxe da miña aldea,  e ao seu libro "Vocabulario de San Jorge de Piquín" e "Contribución al diccionario gallego" 



xoves, 24 de marzo de 2022

AMIGO NUNCA AUSENTE










AGARIMO este libro branco

como un corcel

galopante

e atópome naquel tempo

compartido

nas tardes- noites das

rúas dos viños no

Lugo amurallado

onde todo era subversivo

e prohibido

e tí o amigo mais que

amigo  sentindo a

calidez da túa ollada

e o teu estar sempre

acompañante eras

o irmán que nunca tiven

e o amante que nunca

sería o meu amante

sábado, 19 de marzo de 2022

BACALAU CON FIGOS

 



Con figos de Turquía,

bacalau de Noruega

e fariña de Ucraína

fixen de miña cociña

un sitio internacional.

Todos temos algo bó

que partillar cos demais.

Aquí deixo a empanada,

cunha estrela decorada.

Un símbolo pola PAZ.


Dezanove de marzo, día de San Xosé. Antes, celebrabamos esta festividade, como Día do Pai tamén, andado o tempo. Eu so celebro estar viva, estar ben e gustaríame que todo o mundo estivera ben.

A empanada nona fixen por ser un día "especial". Nin seguera me decatara diso. Fíxena porque quería usar uns figos pasos que mercara polo nadal e, antes de que se puxeran duros, pensei en substituir as uvas pasas polos figos nunha empanada de bacalau. 

De todos os xeitos, eu son algo dada a experimentar e romper tendencias, ata na cociña. Venme de miña nai. Ela non facía os vestidos ollando os "figuríns", se non que creaba os seus propios modelos. O mesmo aplicaba á cociña. Decoraba as doces sempre de diferente maneira e gustáballe moito a presentación dos pratos. Por aquilo de que se come cos ollos.

Eu fun deixando caer, distraidamente esta aprendizaxe e velaquí cómo xorde andando os anos.

Empezarei por comer as patas da estrela, non vaia a ser que a combinación figos-bacalau non faga bo maridaxe. Acompañada dunha cervexa artesán, xa me estou vendo "celebrar". Mágoa que a convidada  me fallara! Outra vez será!


luns, 14 de marzo de 2022

O BRINCO TURQUESA

 



Antes, cando se perdía algún animal ou obxecto valioso, había por costume dicir os responsos a San Antonio.  Non vou escribilos aquí porque pódense atopar en internet pero debo advertir, que non dabonda con lelos. Para que fosen efectivos, había que memorizalos e dicilos sen equivocarse. A persoa que tiña por costume utilizalos, era unha persoa de moita fé relixiosa,  devota a San Antonio e confiada en obter os seus favores. 

Na miña casa, esa persoa  era miña nai. Cada vez que perdiamos algo,  o primeiro que facía era irse a un lugar tranquilo e dicir en voz alta os responsos. Se non se equivocaba, había moita esperanza de que o obxecto perdido, aparecese. Tamén se usaban para protexer ás persoas que tiñan que facer algo arriscado. Lembro que mesmo me responsaba nas viaxes  para que non me pasara nada malo.

Eu non aprendín os responsos e aínda que así fora, non tería aquela fé ou confianza en alto grao que ela tiña. Estaba convencida de que todo había sair ben. Era unha muller moi positiva. Eu, pola contra, optei por saber agardar, confiando, iso sí, que as cousas aparecen cando non as buscas e no sitio menos pensado.

Cándo cheguéi á casa, votei en falta un brinco (pendiente) de bisutería barata pero que me gustaba. Pensei que me debera caer polo camiño, de volta da cidade ao baixarme en algúns sitios. Preguntei nun deles se algúen o encontrara. 

Xa o dín por perdido e non me molestei mais en buscalo. Onte, cando remexía entre a leña, a ras de chán, vin algo de cor turquesa. O que menos pensei foi que podía ser o brinco perdido. Ata que o recollín e vin que o era. Fixo o meu día! 

Deixo aquí o poema que me inspiróu.


Eo non son de xoias

e menos a diário

pero cando cadra

sácoas do armario.

Aos brincos turquesa

chegoulles a hora.

Ao final do día,

un dentro, outro fóra?

O feito esquecín

non sen certa pena.

Pasaron os días,

e remexendo a leña,

dun brinco saltou

o brinco turquesa.

martes, 8 de marzo de 2022

A AVÓA CONTA...

 







A VITA DO PIBIDAL



Nunha pequena aldea, onde nace un río cantareiro, veu ao mundo unha nena. Daquela nacíase na casa, xunto a lareira. Súa nai era costureira e seu pai carpinteiro. Logo tamén puxeron unha tenda de comestibles e taberna onde daban comidas e mesmo aloxamento.

Cando naceu Vita, como choraba tanto, déronlle a chupar un pouco de chocolate. Non sabía a importancia que ía ter na sua vida ese incidente.

Empezóu ir á escola cando tiña seis anos. Daquela era así.

Había unha escola en cada parroquia. A súa estaba a un quilómetro. Era na casa que os seus avós prestaran para tal menester. Viña sendo un cuarto, enriba do establo das vacas e mais donde cocían o pan. Era pequena pero xeitosa. Tiña un balcón, e non lle faltaba nada do necerario naquela época.

Un día, cando saían da escola, fallóu a escaleira e caeron todos e todas, incluída a mestra, na cuadra das vacas. Xa vos podedes imaxinar o medo que pasaron. Menos mal que as vacas non estaban.

A Vita gustáballe moito ler pero nas casas non había libros. Sorte que na dela, viñan unhos mini contos nas tabletas de chocolate e ela, conseguía sacalos con coidado e, sen que se deran conta seu pai ou sua nai, escondíaos no faiado, onde os lía para logo volvelos meter nas tabletas de chocolate.

Cando seu pai ía á cidade buscar mercancía para a tenda, as veces, levábaa con él. Alí podía admirar como as oficinistas escribían á máquina, sen mirar as teclas, a unha velocidade incríble. Ela quería ser mecanógrafa.

Saío da escola aos catorce anos. Non lle deixaban ir facer estudos á cidade porque querían que quedase na casa. A ela gustáballe estudar e aprender cousas diferentes. Despois de tanto insistir a xente que pasaba pola cantina de que debían deixala ir, por fin consentiron en que fose aprender a coser e a unha academia onde estudaría cultura xeral e mecanografía.

A profesora que tiña na academia falou co pai e nai de Vita para que a deixaran facer estudos no Instituto Feminino, o que agora sería a ESO.

Empezóu a ir en horario de noite e despois dos dous primeiros cursos, cambiouse para o turno de día e xa deixou a costura e a mecanografía para continuar cos estudos normales.

Por aquela época empezou a ler poesía, sobre todo a Rosalía. Quería ser como ela. Escribir en galego, que era como ela falaba sempre aínda que na cidade falaban castelán e todo se aprendía nese idioma. Así foi como empezóu a escribir algúns poemas, que chegaron a publicarse en algúns xornais e mais nun libriño colectivo, Seis Novas Voces das Letras Galegas, no que ela particióu como única muller entre cinco homes. Non había moitas mulleres que escribiran en galego daquela.

Cando xa chegou á maioría de idade, quixo sair traballar nos veráns, entre outras cousas, para contribuir aos gastos que lles causaba aos seus e tamén para coñecer mundo e ter novas experencias.

Un verán traballóu aquí en Galicia, nun hotel de praia. O seguinte verán foi algo mais lonxe. A súa familia en Barcelona buscáralle un hotel na Costa Brava catalana e alí coñeceu a outras rapazas que tamén eran estudantes e que facían o mesmo ca ela.

No tempo libre, viaxaban en auto-stop por toda a costa, coñecendo xentes e lugares de interese.

No seguinte verán, conseguiran un contrato de traballo nunha fábrica de chocolate en Suíza e aló ser foron en tren. Había compañeiros de Vita traballando tamén naquela zona e fóronas esperar ao tren.

Os primeiros días facía bocatas de bombóns pero, logo, xa se conformaba con mirar para eles todo o día na fábrica. Ata tiña que saber o nome de cada ún. Chamábanse algo así como Carioca, Sultana… e pasaban a bo ritmo polas cadeas de empaquetado e a vista xa se cansaba de tanto controlar que fosen todos no seu sitio e se faltaba algún tiñan que poñelo rápidamente. Era un traballo rutinario, sempre de pé tantas horas… Así tamén se sabía cómo era a vida da nosa xente na emigración.

Había moitos estudantes italianos traballando alí e deseguida aprendeu algo de italiano.

Nos días libres, viaxaban por Suíza e polo norte de Italia. Foran a Venecia. Subíranse a góndolas e vaporetos, pasaran alí unha noite infernal con raios e tronos que facían tremer a cidade… viaxaran sempre a dedo polas altas montañas con longos túneis… pero conseguían sempre chegar a ónde se propuxeran.

A volta a Galicia fora en auto-stop. Vita viñera ela soia dende París, durmindo no saco en estacións do tren ou á intemperie en San Sebastián.

Logo viñeran outros viaxes de traballo, as vendimas en Francia, a onde seguiran indo durante varios anos xa que era no outono, antes de comezar o curso na Escola de Maxisterio. Tamén foran traballar a Holanda uns meses e o bon de todo aquilo era que aprendían idiomas e coñecían culturas diferentes. Non era como ir de visita turística a coñecer sitios. Era algo mais enriquecedor.

A Vita, o que lle houbera gustado estudar era xornalismo. Daquela había que ir a Madrid e, na casa, non lle deixaron. Así que tivo que conformarse con estudos para os que non tiña vocación. Pero algo, era algo!

Xa, exercendo de mestra, aínda foi un verán a Londres buscar traballo. Levaba unha pequena tenda de campaña e aló se foi a un camping urbano. Cando estaba montando a tenda, un rapaz español axudóulle e díxolle cómo encontrar emprego. Ao día seguinte xa conseguira traballo nun hotel medio rural, de xente maior. Estaba rodeado por unha zona verde moi extensa,por un río, había piscina e moita tranquilidade. O primeiro día, tardóu case unha hora en atopar a habitación á que tiña que levar unha bandexa con té. Cando chegóu, xa estaba frío!

De volta a Galicia, á súa escola en Fisterra, sempre sitios con mar, como a ela lle gustaba, enterouse dunhas becas que había para ir dar clases de castelán en colexios de Londres e nono pensóu duas veces. O seguinte curso estaría un ano enteiro en contacto co inglés, que era o que ela ensinaba aquí, aínda que primeiro tivo que dar clases varios anos en infantil.

Londres foi toda unha experencia para ela. Coñeceu xente, lugares, estudou e examinouse para obter un diploma, viaxou cunha compañeira a Escocia… e mesmo atopou a sua meia laranxa, un rapaz medio irlandés, medio inglés co que volveu a Galicia ao rematar a estadía alí. E así foi como empezou a sua vida de muller con parella. Tiveron un fillo e cando tiña seis meses, fóronse outra vez a Londres onde pasaron un ano enteiro. Ela pedira un permiso por maternidade e tiña que volver para comezar o curso en setembro.

O pai quedóu en Inglaterra, onde tiña o seu traballo e Vita encargóuse de criar o seu fillo ela soia, con pequenas tempadas que llo confiaba ao pai e mentres, aproveitaba para facer cursos de inglés en Inglaterra ou en Irlanda, país que lle gustóu moito.

Nesta época non tiña moito tempo para escribir. Con todo, garda algúns poemas escritos en Londres.

Logo veu outra etapa importante. Contactou con duas profesoras, unha de Chequia e outra de Rumanía, cas que se carteou un tempo e decidiran poñer tamén ao seu respectivo alumnado en contacto por carta co fin de que practicarn o inglés que estudaban. Aquilo acabou nun proxecto educativo que duróu cinco anos. Recibían axuda da Unión Europea e permitíulles viaxar aos seus países, coñecerse e logo tamén sumar outras escolas de Finlandia e de Italia. O mellor de todo, foi que tamén o alumnado e as suas familias puideron participar no intercambio. Os de aquí ían alá e eles e elas viñan aquí por unha ou duas semanas.

En Rumanía foran visitar o Castelo de Drácula en Transilvania! Toda unha aventura!

Logo de toda este axetreo de vida, veu algo de calma. O pai e nai de Vita xa ían velliños e precisaban a compañía da sua filla. Por iso ela decidíu deixalo todo e irse a unha escola preto de onde eles vivían.

Cando finaron, Vita quixo quedarse no lugar onde nacera. Restauróu a casa, púxoa ao seu gusto e pensóu que non sería mala idea adicar parte dela a recibir viaxeiros e viaxeiras de todo o mundo. Así foi, e aínda segue sendo. Por alí pasóu xente de lugares ben afastados como Australia, Nova Zelanda, América, Holanda, Italia….

E ela segue practicando idiomas, aprendendo outros novos como o xaponés e escribindo nun blog do que fixo un libro e que presentóu o verán pasado na súa aldea, facendo da ocasión unha festiña na que participaron a vecindade e amizades dela.

Agora é avóa e está encantada de pasar tempo cas suas netiñas Mínia e Návia.








martes, 1 de marzo de 2022

THE CHOCOLATE BISCUITS!








 No 1984 pedín unha excedencia para poder irnos a Londres co noso bebé de seis meses. Fomos vivir a unha casa compartida en Capel Rd. xusto en fronte de Manor Park.

Manor Park é unha zona residencial do distrito londinense de Newham ao leste de Londres, no que xa vivira e traballara entre 1980/81. 

Este lugar, como tantos outros en Londres, ten zonas verdes de grande extensión. Neste caso, era como un enorme prado, con unha pequena lagóa, vacas pacendo, rugby pitchs markings, onde se xogaban partidos nos fins de semana e festivos, sobre todo, ou se practicaban outros moitos xogos e deportes.

Eu, saía pasear ao meu bebé de pouco mais de seis meses. Iamos ver os patiños da logóa e respirar silenzo e ar fresco. Era como estar no meio da nada. Nin ruídos de coches, nin de xente...Como estar nunha aldea no medio da gran cidade de Londres. 

Unha mañá, achegámonos pola zoa da lagóa, como de costume, e chamóume a atención ver, medio agochados entre os troncos das árbores, un "arsenal" de paquetes de galletas. Das tan codiciadas Digestive chocolate biscuits que tanto nos gustaban e que aquí, nen se coñecían naquela época.

Ao principio sentín case  medo. Cómo podían estar alí aqueles paquetes? Quén os levara alí? Serían roubados? Estarían vixiados? Terían que deixar o botín por temor a ser descubertos/as?

Eu non sabía ben que facer! Como muller práctica que sempre me gustóu ser e non sei se o conseguín, pensei en levar algúns no carro do bebé. Empezei a coller, con moito medo e vixiándome de non ser descuberta. Non fose que pensaran que as roubara eu e  me vise envolta en problemas.

Había perto unha tenda de comestibles e achegueime alí coa intención de preguntar se tiveran algún roubo aquel día ou o día anterior. Pero, ao final, non dixen nada. Voltei ao sitio, e collín mais paquetes. Todos os que me cabían! e fun para a casa a contárllelo e repartir coa outra xente coa que compartía vivenda. Non acababan de dar creto! Mentres, eu, aínda sentía temor de que pensaran que fora eu mesma quén as roubara!

Foi un  verdadeiro festín de galletas!