PENSAR COAS MANS

Non todo é inútil! Se pensaran eso quenes mandaron construir catedrais... hoxe non poderiamos admiralas e consideralas patrimonio da humanidade.
A Cidade da Cultura no monte Gaiás en Santiago deu que falar no seu intre. Para úns, un gasto superfluo que puido empregarse noutras cousas mais útiles. Falar de catrocentos millóns de euros, é moito carto para semellante obra arquitectónica a que non se lle viu unha xustificación. Hoxe, pasearse por ela, polos seus edificios, diseñados por innovadores arquitectos estranxeiros, non deixa de ser algo novedoso e incluso digno de admirar en canto arquitectura atrevida que rompe con todo pero que ten a sua razón de ser.
O arquitecto que a diseñóu, pensou no plano da cidade vella de Santiago, como unha man aberta de este a leste. Levou esa man ao monte Gaiás, pero direccionouna  norte sur, e ahí saíu toda a súa nomenclatura de edificios e ruas que adoptan a forma do monte sen romper con él, senón sustituindo a sua paisaxe espida ou natural, por construccións que se pousan suavemente en curvadas lineas ata ser integradas na paisaxe natural que tiña o lugar antes de ser edificado.


Tamén os materiais empregados son símbolos da cidade vella, como a cuncha do peregrín, rugosa e con canles, e da mesma cor. Mesmo a cafetería ven a ser un símil do que son as nosas feiras, ca mesa alongada onde se come o polbo, baixo as carballeiras, que alí se representan  por estructuras de madeira que forman a paisaxe tal como sería neses lugares de reunión e confraternidade.
A imaxinación suple a realidade e pon e crea elementos onde nonos hai, como as tres torres en forma de botella,  que rompen totalmente co resto dos edificios, xa que foron obra doutro arquitecto, e que veñen ser como chemineas para todo o diseño enerxético do complexo. A torre que se imaxina, xurde no medio das duas existentes, unha de pedra, outra de cristal, e ésta, de ar, no meio, invertida, que resulta idéntica ás outras pero so que é un espacio baldeiro.
Debaixo desta cidade, hai vida subterránea por onde se abastecen os edificios a través dunhos túneis polos que caben camións.
Un experimento pioneiro que servíu de ensaio tamén, e que sobre da marcha deu quebradeiros de cabeza porque non todo saíu ben á primeira e houbo que refacer moitas cousas ata conseguir o que se pretendía.


Agora xa case está finalizado outro espacio lúdico, aberto e axardinado  cun anfiteatro e pistas para practicar skateboarding e non facelo nos aleiros das cubertas dos edificios, que son unha tentación para calqueira que lle guste o plano inclinado, e tamén outras zonas para os mais pequenos.
Dende alí, a panorámica de Santiago ofrécese, tendida á ollada dos visitantes de todas as nacionalidades, que ata alí se achegan.
Poidemos participar nos obradoiros de cerámica que alí había, dirixidos por expertos alfareiros de Buño e ver as exposicións  de moitos traballos de artesania popular que, artisticamente, se penduraban nunha gran sala.

Completada a viaxe cultural a Santiago, coa visita á Casa de Rosalía en Padrón, e ao Museo do Pobo Galego en Santiago, acaba un día que tivo a maxia, para min, de poder durmir á miña netiña mais pequena nos meus brazos, ao son dun cantar de berce que eu aprendín de miña nai e co que durmiu á primeira.

Á LUZ DAS CAMELIAS

" Chove en Santiago

meu doce amor.

Camelia branca do ar

brila entebrecida ó sol"

(Federico García Lorca)

Xa dicía Álvaro Cunqueiro  que as camelias eran luces no inverno galego. 

Un domingo de cambio de horario nos reloxios interiores. Unha madruga prematura para chegar a tempo ó autobús que nos levaría de excursión polos pazos mais siñificativos no cultivo das camelias. 

Pequenos incidentes co lugar de saída e por fin, comenzando unha viaxe que, entre outras cousas, tiña por obxectivo principal adentrarnos no coñecimento desta planta, da que sae o té que tomamos, o aceite de camelia que tantos séculos no sur da China servíu de aceite para cociñar e que se volta á sua elaboración aquí mesmo, en Galicia, onde a camelia veu para quedarse. 

O primeiro pazo que visitamos foi o Pazo de Oca que se atopa na Estrada, do que se di que é o Xeneralife do norte ou o pequeno Versalles. Alí puidemos ver o seu xardín de estilo francés, pura escultura vexetal, decorado con estanques como o da Paz, con cisnes brancos, e o da guerra, con cisnes negros, fontes con distintos nomes e decorados, labirintos de entretexidos arbustos de buxo formando figuras e diseños diversos, pontes, pasadizos, rincóns para o lecer dos seus donos e donas e moitas, moitas camelias diferentes, con flores de variadas cores e feituras, podendo así comenzar o noso estudo, sabendo que hai diferentes especies como a japónica, reticulata, sasanqua, por mencionar só as que alí mais abundan. 

Ata onte, eu, gran consumidora de té, non sabía que a miña bebida preferida viña desa planta, concretamente da Camellia Sinensis, dos seus brotes e follas, mentras que da semente sae o prestixioso aceite de elevado coste e que se comercializa en Galiza e é un excelente aceite de cociña, de cosmética, alén de curativo.

Ademais das camelias, abunda alí o buxo, teixos, kiwis, viñedo, árbores senlleiras de cinco centos anos de antigüidade, árbores orixinarias doutros países como Xapón, sequoyas, rododendros de gran altitude, magnolios etc.

O que mais chama a atención é a meticulosidade dos diseños vexetais ornamentais que van dende un xardín que imita o chan dunha catedral francesa, ata a elaboración de figuras de animais e persoeiros populares, que foron esculpidos nunhas estructuras de ferro e que poden tardar mais de cincuenta anos en tomar a forma desexada ata que o buxo, de lento crecimento, poida acomodarse aos corsés que o delimitan.

Alí traballaron expertos xardiñeiros, algúns vidos de outros países, e foron dando continuidade a estas obras de arte vexetal que tan lentamente pasan dunha xeración ás seguintes. 

Malia o rechazo que se poda sentir polos que foron detentadores de poder e asoballamento da clase baixa, campesiña en pró dos seus luxos e caprichos, hai que ter en conta, que son nestes lugares onde se conservan bens de interese patrimonial, que de non ser tido por eles, non poderiamos agora admirarlos. 

Un alto para xantar e achegarnos, de camiño, ao Pico Sacro, primeira tumba do Apóstolo Santiago, lugar mítico e de interese xeolóxico, xa que se atopa alí un rochedo de purísimo cuarzo, que ven sendo a ferida que quedóu da colisión entre dous continentes e da que emerxéu Galiza. Pagou a pena subir ata alí arriba e admirar a inmensidade que dende alí se alvisca e que din que se poden ver ata  cento cincoenta igrexas, á redonda.

Pola tarde, e sen ter que desplazarnos grandes distancias, achegámonos ao Pazo de Santa Cruz de Ribadulla, que foi adquirido por un coengo de Santiago, e que consta de innumerables terras, todas elas adicadas ao cultivo da oliveira e da camelia. 

Trátase dun xardín de estilo inglés, menos eisixente co de Oca, pero que tamén conta con estanques e praciñas cuadriculares, con unha fervenza , con fontes como a de Jovellanos, que pasou unha tempada neste pazo para curarse dun mal tomando leite de burra. 

Alí atópanse tamén árbores como o ombú, cun enorme diámetro na base, carballo piramidal, palmeiras Washingtonia, tulipeiros de Virxinia, magnolios xigantes, fento australiano e moitas Oliveiras formando carreiras simétricas que se estenden por toda a finca. Ten, ademais, fraga e campo agrícola e viveiros de camelias. 

Chama a atención a cantidade de camelias cultivadas e silvestres que alí se encontran formando avenidas alfombradas de pétalos que non caen un por un senón toda a flor dun golpe e que cubren o chan das mais diversas cores. 

Rematamos a tarde cun percorrido relaxante ao longo e ancho desta propiedade que é coidada e traballada por unhas dez persoas e que ten, como non, punto de venda de camelias e artículos elaborados cos productos destas árbores, como aceite de camelia, aceite de oliva, xabóns, colgantes de madeira.... entre outros.

Poñendo fin a esta primaveral incursión polos mundos da camelia, fixemos unha parada nunha fábrica de queixo que admite visitas turísticas e está preparada para eso. Proxectousenos un video do que é un día na rutina na elaboración de distintas clases de queixo pero dentro da denominación Ulloa, unha degustación que nos sentou  moi ben como merenda e unha rápida compra para levar algo non so qué contar, senón que comer!