Era o mes de agosto e o ruxir da primeira malladora na aldea era motivo de ledicia, de festexo, de adivirtimento.
A xente preparaba as airas, os tegos, as huchas da grá, os angazos e tódolos trebellos que se ían utilizar, ademais de por as cacholas a remollo e buscar cociñeira.
Cada ún xa sabía cál era a súa función: unhos farían os palleiros, outros carretarían a palla ao palleiro, as espalladoras recollerían a palla que bomitaba a máquina a grandes bocanadas acompañado cun ruído forte de liberación e elas espallábana no aire para colocala na corda dos carretadores. Logo había os da meda, os que desataban mollos e os que os daban á máquina. O que os metía nela tamén tiña que saber porque a palla tiña que ir un pouco espelida e o mollo ben desfeito, correndo o risco de meter as mans mais adentro do debido. Outros angazaban e con rodos ían xuntando o grao e varrendo o tendal con basoiras de xesta. Paralelamente podía limparse o grao na mesma función da malla coa máquina limpadora e para eso había outra xente que daba ao veo, traballo moi cansado, outros armando a grá nos tegos debaixo da máquina, outros armando os sacos e logo os que libraban os cuaños que era a cáscara do trigo ou centeo cos peliños da espiga que se pegaban a todo, mesmo ao corpo da xente e picaban e molestaban a mais non poder. A min parecíame neve porque ía deixando todo o chan e o que había arredor, de cor blanca e mol como folerpas recen caídas.
Mentras, o palleiro gañaba altura e forma. Os de abaixo coidaban a forma, a estética, dándolle forma de casiña de palla e remataba en pico, coroado sempre co ramo de flores e millo para honra de quen o fixo e do dono que o disfroitará, dando por rematada a colleita do tan preciado froito.
Logo viña a comida que obrigatoriamente se ofrecía en cada casa, nunhas mais completa e noutras menos dependendo da hora. O típico era a cachola ou lacón acompañado de garbanzos, repolo, cachelos e ben regado co viño da bota que ía pasando duns a outros sen pausa.
Tamén a comida foi cambiando ao longo do tempo e ademais do consabido porco tamén se comía bacallao, repolada, xudías en salsa de tomate, coello, polo....sen faltar o café de pota e a boa augardente.
Gardo un recordo ben preciado daquela relación traballo-devirtimento que desapareceu ao viren máquinas mais sofisticadas que o fan todo nun santiamén e sen necesidade de xente. Hoxe, sen ir mais lonxe, fiquei pasmada, ollando as máquinas de colleitar a herba verde para ensilar. Unha que tragaba a herba xa cortada e que a vomitaba por unha especie de tubería que ía caer no tractor equipado cun remolque tanque ata reverter. Todo eso feito por dúas persoas, mentras que antes, o proceso de recoller a herba seca, que non verde, era tamén outra estampa ben diferente e na que traballamos toda a xente da casa mais algún veciño que axudaba.
Hoxe, no Facebook, un rapaz de Triacastela, contaba que na súa aldea sachan as patacas de todos entre todos. Pensei que eso pasara a historia pero, non. Ainda é posible esa clase de colaboracionismo e interación entre a vecindade. Sería bo recuperar ese tipo de traballos alí onde ainda quede xente capaz de facelos. Porque a despoboación das aldeas e o envellecimento, acabóu con todo o bo que tiñamos.
Por non culpar de cheo a agricultura extensiva do capitalismo individualista que é o que transforma o rural en algo industrializado e con intereses económicos de producción maxiva atropellando todo, a terra mesma, por non dicir os vermes e todo o que se mova baixo dela.
Aí Bea , querida amiga: que recordos me traes con atúa bonita entrada. Canto traballei eu de rapaza aínda pequena e despois mais grande ata que casei, o primeiro que faciamos era embarrañar a eira de bosta de vaca, quedaba tan lisa e dura coma cemento. E logo despois da recollida do centeo e o trigo, todo ben seco, era cando viña a malladoira, e tes moita razón cando dis que era unha festa; si era unha festa despois de un gran traballo! Pois era moi duro carrexar os mollos dende a veiga ata eira e cando viña a malladoira saúdamos tinta china pero tiña, como ti ben dis, a recompensa dunha boa comida, e divertida entre conversas de contos e mozos que rondaban as nosas beiras, xuntabámonos un motón de xente o redor da malla e logo da mesa.
ResponderEliminarSinto morriña da aquelas festas caseiras con tráballo si, pero tiñamos moita unión entre familiares e amigos veciños todos eramos, coma unha familia.
Sinto verdadeira pena porque todo iso se acabara.
Pero temos ir cos mundos que nos toca vivir.
En cantoume querida Bea. Un gusto lerte.
Un abrazo grande e toda a miña estima.
Se moi moi feliz.
Ola querida amiga: paso para deixarche unha aperta agarimosa e desexarche un bonito fin de semana. Pensei que tiñas unha nova entrada, pero non e así e xa sairá cando poidas. Seguro que estás líada con hospedes.
ResponderEliminarBicos moitos.
O individualismo prendeu nas aldeas, cada un ó seu, xa non se fan os traballos entre veciños,mesturados co divertimento. Cóntalo moi ben, así era, no que eu lembro de cando era un neno e vin como recollían a herba seca. Aínda cos adiantos de hoxendía, hai moitas cousas que se podían facer dun xeito cooperativo e comunitario. Penso no monte veciñal en man común, no que os veciños poden xuntarse para facer determinadas tarefas. Incluso podería haber unha facenda común que mantivese o monte limpo, vacas ou ovellas.
ResponderEliminarColler a esencia da vella labranza e a parte positiva da tecnoloxía, que evita facer a man os traballos máis duros, para producir alimentos sans dun xeito sostible, cun compoñente de economía cooperativa e comunitaria sería ideal.
Na nosa terra e na nosa xente hai un enorme potencial, ben reflexado no teu texto, que perdemos por mor do individualismo, para favorecer ás multinacionais que teñen o control das granxas, ás que lles venden piensos, sementes modificadas, herbicidas e pesticidas, tecnoloxía, xenética, etc. Estas son as que controlan a aldea, e xunto co sextor financeiro deciden como é o mundo. Daquela aldea que describes nesa malla, moi ben, á que temos hoxe hai varias diferencias significativas, os eucaliptos, as hectáreas adicadas a millo para ensilar, e otras moitas entre as que destaco unha, xa non se ven vacas pacer, moi poucas. Os labregos teñen que recuperar o control da súa explotación, sendo eles os que marquen e decidan o modelo de producción, apostando polo potencial desta terra, xuntándose en cooperativas que produzan leite pacendo, dun xeito que é moito máis sostible. O futuro debe coller esas esencias do pasado que ti resaltas no teu relato da malla. Falo tan ben que cheguei a oir as risas da xente, escoitei o son da máquina, ulín a palla e sentinme un deles, máis feliz do que hoxe somos. Grazas pola viaxe Bea, nesa máquina do tempo que tira de min entre os renglóns das túas lerias. Apertas!!.....
P.D.: despois de tantos anos volveume a picar o lombo, polo cisco da palla............ e gustoume tanto!
Bea e eu cadramos en definir a malla coma un traballo colectivo ben organizado. Eu fun a elas ata os 18 anos e pódovos decir que o traballo era duro, xa que logo, dependendo do que che tocase facer dentro da cadea, non había trégua posibel ata que acababa. Ou que fallase a máquina. Para os rapaces eran divertidas. O seu era botar os monllos da meda en baixo e para iso bastaban dous. Os outros roubaban froita aproveitando que os maiores estaban ocupados. Na miña aldea non daban comida; só unha copa de caña e un anaco de boroa. Falando de arranxar as eiras. sabedes en que consistía o bosteado? Coido que só se facía na zona de Santiago.
ResponderEliminar