DIVERTIMENTOS DE ANTANO

Mozos da aldea adivirtíndose

Na miña primeira xuventude, (agora xa vou coa segunda), vivir na aldea era pouco menos que na cidade. Cando chegaba o domingo, a estrada, daquela sen asfaltar, era como o paseo da Raíña no centro de Lugo. Mozos e mozas paseaban de un lado a outro. As que xa eran parellas fixas e outras que ían camiño de selo. Había unha cantina, a da miña casa, que estaba cheíña de mocidade e de xente de tódalas idades. Mesmo tamén de mulleres. Lembro cómo miña nai preparaba os callos para dar de tapa coa consumición. Eu facía de camareira cando estaba na casa, pois andaba a estudar na cidade e non acababa de saberme os prezos das bebidas e cousas que se vendían na taberna.
Na miña casa, na palleira, teñense proxectado filmes daqueles de Antonio Molina e cousas semellantes. O señor que traía o cine, tamén poñía os bancos para sentarse. Lémbro a gran pantalla pendurada dunha das paredes mentras que o proxector estaba alá arriba nun altiño que había para gardar trastos e onde eu lía os meus mini contos das tabletas de chocolate Carmiña.
Tamén de vez en cando, viña un circo que se instalaba na casa da fonte e alí viamos os equilibristas, paiasos, malabaristas.....e os artistas, que se non eran xitanos alomenos levaban un tipo de vida itinerante e acampaban en calquer descampadiño que houbera na aldea. Algúns deles fixéranse moi aficionados a comer os fariñotes que preparaba miña nai para min e que arrecendían a manteiga da de verdade a un kilómetro á redonda. Ós nenos destes feirantes resultáballes un manxar comelos detrás da nosa cociña de leña.
Nese mesmo local onde había o circo tamén se facía baile algún domingo. Era case un multiusos. E se non era alí, habilitábase outro lugar noutra palleira para ver unha película. Mesmo as comidas das vodas de aldea tiñan lugar nesas palleiras onde cabían ata cento cincoenta persoas. Eu acostumaba a participar axudando a miña nai a preparar a comida e a servila. Ela cociñara para bastantes vodas naqueles tempos e pasaba alomenos tres días preparando todo para que non faltara detalle.
No inverno, había unhos bailes nas casas da aldea que se chamaban "rúas". Funcionaban un pouco en segredo xa que aparecía ou chamábase a algún daqueles músicos ambulantes como o Florencio, o Alledo, ou o Hedra que tocaban o violín, gaita e acordeón, respectivamente. Poñíanse de acordo unhos cantos para avisar á mocidade que lles interesaba que fosen e mantíñanse en segredo para outros que non interesaba que acudisen a esa "rúa". Ademais do baile, sempre había algúnha larpeirada como fillóas e viño para celebralo como era debido. Por iso non querían que o souberan os mozos doutras aldeas que se chegaban a ir, tiñan que compartir as poucas mozas que houbera. Penso que era por esa razón ou porque os espacios para o baile non eran demasiado grandes para acoller mais xente.

Festexeando cos músicos

Polo San Blás, que é o tres de febreiro, na nosa aldea celebrábase a primeira festa do ano. Era unha festa de cocido e de comer a carón do lume na cociña. Despois había baile aquí, na taberna da miña casa. Pois facía demasiado frío como para facela fóra. Bailabamos no local da cantina e prolongábase o salón ata a cociña. Era do mais adivertido que teño experimentado naquela época.
E moito antes, cando eu era nena, tamén había na aldea unha banda de música co seu director  e todo. Algún ainda vive hoxe para contalo. Eran chamados para festas e festiñas e compaxinaban a música co traballo do campo. Levaban unhas gorras con bisera que eran ríxidas e brillantes.
E cando era tempo de entroido había comparsas. Grupos que se disfrazaban e ían polas portas para recaudar víveres ou diñeiro. Logo facían unha festa co que lles daban.
No tempo de Entroido tiña lugar a famosa Corrida do Galo. Os participantes adornaban os cabalos nos que ían montados e cunhos paus tiñan que darlle unha estocada ao galo que penduraba nunha corda no medio da estrada. A xente colocábase por ámbolos lados da estrada para ver o espectáculo.

A corrida do galo

Outra cousa que se facía era ir pedir polas portas cun lobo colgado nun pau que levaban entre dous. Dábanlles algo porque se consideraba un beneficio para todos xa que o lobo perxudicaba os rebaños que daquela se lavaban ao monte a pastar.
Pero os que realmente me poñían medo eran os maragatos. Aqueles viñan en calquer momento inesperado. Non lembro ben a qué viñan. Penso que vendían e mercaban cousas.
E por acabar de completar: por aquí pasaban vendedores de xoias, agullas, reloxos que traguían un maletín con varios expositores que desplegaban  ante os meus ollos de rapaza nova, ofrecendo anillos con pedriñas azuis, bermellas, esmeraldas....e mesmo tamén furaban as orellas para poñerlles os primeiros pendentes ás rapazas pequenas.
Na época das cereixas, viñan vendedores que traían as burras cargadiñas delas nas alforxas e con aquelas romanas con pratiño pesábanas ao momento.

Facendo a meda na leira.

Non podía esquecerme do trapeiro ou chatarreiro que tamén vendía porcelanas, cazos, puntas....e que era daquí desta aldea. Tiña unha chatarrería-ferretería na súa humilde casiña.
Pódese dicir que nonos faltaba de nada. Lembro aqueles, como tempos felices da miña infancia e primeira xuventude. A mocidade era a forza do pobo e o seu poder, a súa forza, a súa creatividade, facían destes lugares que hoxe apenas teñen xente, un lugar cheo de iniciativas dinamizadoras e de festexo contínuo que seguía polo verán coas festas e romerías e coas mallas que merecen capítulo aparte.
Voltarán aqueles tempos? Non. Cada tempo ten o seu espíritu propio e como tal non voltará por eso quero dar testemuña para os que veñan atrás e non viron cos seus propios ollos.

Entre potas cociñando para voda

http://por-millares.blogspot.com.es/2013/12/escuelas-de-ferrado.html