ANO NOVO, VIDA NOVA

Contamos por anos o noso transcurrir pola vida: os cumpleanos, o fin de ano.... tamén o transcurrir pola morte: os cabodanos.

Para min, este ano levouse aos seres que me deron a vida. Foi un ano de vivir a morte a carón, de verlle a cara, de sentila na pel. Por iso mesmo, considero que me sinto mais preparada para aceitala, para non temela, senón para vela como unha aliada nos momentos mais difíciles da nosa existencia, como unha liberadora de sufrimentos, un descanso anhelado despois dunha longa vida ou enfermidade. A morte, igual que o nacimento son a cara e cruz da mesma moeda: recibemento e despedida que nos producen diferentes emocións.

O ano que acaba tamén me devolve á vida, á experencia dunha soedá imposta polas circunstancias pero asumida e aceptada. Devólveme a min mesma, que me perdera en algún punto do pasado e intenta restaurarme, non precisamente a aquél punto onde me quedara senón a un novo e descoñecido no que intento tomar as rendas para seguir camiñando.

Estou a ler un libro: "HEALTHY AGING" ( Envellecer saudablemente) de Andrew Weil, que foi o meu agasallo de Nadal. O autor, fainos ver que envellecer saudablemente é non pretender quitarnos anos, non loitar contra corrente, contra os sinais que no noso corpo-mente vai deixando o paso do tempo, senón de axudarnos a aceptar os cambios propios da edade, aprender a convivir con eles e axudar canto poidamos a chegar ata onde nos sexa destinado na mellor disposición e condicións. Nada contra envellecer, senón ver as ventaxas que se obteñen ao madurar o pensamento, as atitudes, emocións, relacións con mundo e con nos mesmos.

Este periodo de descanso de Nadal, Fin de Ano, Aninovo.... ofréceme oportunidades de renovación, como decía Aluísio no seu comentario ao meu anterior post. "Non hai ano novo se non hai vida nova". Ese ano novo pode ser calqueira instante da nosa vida, de feito éo pero nono fixamos como tal. Parece que precisamos de datas marcador que nos unan a todos no mundo, como unha comunión universal da celebración, ainda que non creo que todas as sociedades o celebren ese mesmo día. Nada malo con eso, e nada bó se consideramos o que invertimos. Inversión material, mais ca outra cousa. Roupas de festa, comidas de festa, agasallos, bebidas, alterne, iluminación.....

Lembro un fin de ano en Trafalgar Square en Londres. Ao rematar as campanadas, todos eramos amigos! Happy New Year! cada persoa coa que te tropezabas, sen distinción de sexo, edade, profesión.... Alí eramos tod@s iguais! Todo o mundo daba bicos e apertas a todo o mundo, eles que apenas dan bicos, os británicos, polo menos en público, e ao día seguinte, todos seríamos alleos unhos aos outros. So Aninovo por un instante fugaz e volta á rutina.

Cada ano faranos mellores, sen lugar a dúbidas, porque estamos de paso para aprender e o camiño ensina e faise camiño ao andar, como decia Joám Manuel Serrat, cantando ao poeta Machado.

Ahí queda a oportunidade de Ano Novo, Vida Nova para tod@s con agarimo, dillo en galego!

BO NADAL

Customize your own invite

TRESITOS

Sábado de primeiros de decembro. Chove. Fai frio. Recollidos na casa a carón do lume, os "tresitos" acompáñanme mentras fago as tareas. Prepareilles xogos: noveliño de lá, caixa de cartón vacía dos bricks do leite, boliña de xornal atada a un cordeliño e logo a un pauiño. Mátanse a brincar! Son a nova parella de gatiños que adquirín fai poucos días.Vanse adaptando e socializando segundo pasa o tempo. Viñan un tanto selváticos pero grazas aos consellos que atopei por internet vou facendo deles unhos seres domésticos que acatan normas dende o primeiro día e todo vai sobre rodas ainda que Noa non estaba pola labor de compartir afectos con eles. Agora xa empezan a xuntarse e logo se farán inseparables como ocurreu co desafortunado Mel.
Axudan a pasar o tempo, a ter de quén ocuparme e fanme unha compañía moi agradable.
Ahí van as fotos tomadas esta mañá na cociña.
Ainda non teñen nome porque observei que os gatiños non entenden deso. De todos modos, ben podería chamalos, Mica e Mico!
Este nadal, que eu non quero suliñar nin facer notar, por causas que cada quén pode pensar libremente, vai ser un nadal recollido, sen festa, sen convidados. Corren tempos nos que a volta ao pasado é socorrida xa que dalí podemos sacar o exemplo da austeridade nas celebracións. Así que nin marisco, nin capón, nin turrón, senón pratos típicos deste lugar, feitos cos produtos caseiros que había e ainda hai, poden ser unha solución asequible e mesmo añorada para comer ao carón do lume, cos tresitos saltando ao redor e sen luces eléctricas que miren hacia fora, senón as muxicas de lume tintineando a través dos aros das arandelas da cociña. Un nadal de cara adentro, non de cara a fóra, como entendo eu que debe ser o NADAL galego, rural en tempos semellantes a outros tempos xa pasados onde non reinaba a abundancia nin tampouco o exotismo nin tantos outros ingredintes que se nos foron pegando doutras culturas ben alleas á nosas e dun consumismo do que pagamos caro as consecuencias.
O meu desexo para cantos coñezo e quero, TEMPO DE REFLEXIÓN, DE HUMILDADE E DE SANO DISFRUTE DO COTIDIANO.
BÓ NADAL

ILLA PANCHA

Quen pasa un día bo, nonos pasa todos malos. Descubrir novos lugares onde pensabas que xa os viras todos, é unha sorpresa que nos depara o destino, o noso percorrer sen rumbo, seguindo os trazados que nos guian ata eses rincóns escondidos.
Hoxe, fuches tí, Illa Pancha, que descansas tan pancha como se as olas de dimensións xigantescas, non foran contigo. Manteste ahí,dende tempos inmemorables, co teu faro, coa ponte indiana que te une a terra firme. Déixaste bañar por montañas de auga branca, onde se perden, diminutos, os surfistas atrevidos, e non che importa a intemperie, nin os ventos do nordés, peinando as ondas do mar sobre a tua face.
Eres abrigo seguro no inverno para quen gosta de praias escondidas e protexidas onde tomar o sol sen sentir a friaxe do mar aberto.
Como exploradora que pon pé por vez primeira en terra descoñecida, sentín que atopaba o lugar ideal, a illa deserta, o lugar ao que desexo voltar unha e outra vez.
Quen pensa que xa nada queda que descubrir....equivócase. Cada quén descubre para sí, aquelo que para outros xa non é un segredo.
Grazas por estar ahí, por deixarte descubrir para min.

CATEDRAIS

"Non hai sábado sen sol nin mociña sen amor", eso se rumoreaba cando eu era moza pero co cambio climático.... ainda que hoxe, este sábado do final de outubro, comportouse como un auténtico sábado con amor. Miles de "namorad@s" da natureza, de Galiza, dos seus amores, das rutas turísticas, das pontes, das cámaras, do mar.... apareceron polas Catedrais da nosa Mariña, como pola Gran Vía de Madrid ou polas Ramblas de Cataluña. Aquelo era un bullicio de xente vestida "de calle", sen bañador, con botas de auga ata os xeonllos, armados de cámaras de todo tipo, percorrían a praia, coa marea baixa, deixando ao descuberto as marabillas das pedras labradas, perforadas, con ventanais e portas e laberintos nos que perderse e atoparse, con verdadeiro entusiasmo e mesmo presa, porque a marea subía e aquelo era efímero, tiña o tempo contado, ou andar lixeiros para coleccionar todos os rincóns insólitos e cobizados para unha boa foto que logo se explotará como cada quen queira. Algunhas serán motivo de creación de cadros pintados sobre todo tipo de material. Había postos de venta ambulante con imaxes das catedrais sobre cristal, logrando efectos de transparencia e profundidade, pintados cos dedos....
Semellaba que unha chea de coincidencias reuniran alí a tanta xente, atraída pola bonanza do día, pola marea baixa, polas vacacións....O raro é que souberan de todos estes datos anticipadamente. Secadra, o meu, so foi coincidencia. Un agasallo da Natureza.
Diría que hoxe, descubrín as Catedrais. As outras veces, ou facía frío, ou non se podían ver todas, ou non se ofrecían ao visitante, como o facían hoxe, expoñendo todo o seu engado cheo de luz e trasparencias, ou eu que non me interesaba dabondo, polo que fose, por telas tan perto, por non sentir que fosen catedrais, mesmo santuarios, con altares baldeiros, de santos que emigraron. Parecían un conto daqueles que lía cando nena, de paraxes estranos, cheos de dragóns e pasadizos enfeitizados polos que se perdían os bos e os valientes.
Para ser feliz, dabonda co que nos rodea, se sabemos aprecialo e velo cos ollos que ainda saben admirar o que miran.

UN PASEO POLA ULLOA

Entre os praceres esquecidos, conseguín subir de novo a miña antiga BH e dar unhas voltas no carril de bici habilitado na miña aldea, que non é outro que unha pista chá, lonxe do perigo da estrada principal, non fose que xa me fallase o equilibrio, despois de tanto tempo sen montarme nela. Era a media mañá, facía un sol morniño e un ambiente tan outonal deste longo verán de san Martiño, que era luxo sentir o vento envolvéndome e convidándome a embriagarme dos arrecendos dos prados, maceiras e todo o que quedaba ao meu paso.

Detrás, seguíame, incansable, a cadeliña Noa, que por non desairarme, acompañábame a tódalas voltas que daba, carreira vai, carreira ven, un tanto dubidosa do meu sano xuizo, posto que nunca me viu subida na bici dende que estamos xuntas, e eso vai facer dous anos.

Despois do entreamento, xa me animo a rutas mais duras e sempre coa colaboración de Noa.

Hoxe, tamén despois de un ano longo, voltei de novo a facer sendeirismo. O de hoxe, pode decirse que foi escalar rochas a pé de do río Ulla, todo pola súa mesma veira, un treito dunhos cinco kilómetros sen tregua de pedras e mais pedras.

Non esperaba encontrar madroños en plena producción. Subíamos polas súas ramas para alcanzar os coloradiños froitos, que a decir verdade, quedaban mellor na árbore, pois nonas atopei dun sabor tan agradable como para debecer por eles. Maduriños sí que estaban e había para dar e tomar. Ditosos os esquios que por alí moran!

Apenas pisamos un metro de asfalto. Despois das pedras, ainda subimos por un carreiro de monte, onde os cazadores facían a súa presencia a xuzgar polos tiros que sentíamos a carón e ata lles berramos para avisar de que pasabamos por alí un fato de bosquímanos, que non corzos!

Chegamos ao castelo de Pambre. Alí agardábanos unha guía que nos foi comentando e ensinando o castelo tanto por fora coma por dentro.

A comida, ben merecida, tivo lugar nun restaurante todo de madeira, onde xa comeramos outra vez cando faciamos o Camiño. Penso que o menú foi o mesmo e ainda que fose, sabía a groria!

Así remataba un día, de traxecto curto pero intenso; doce quilómetros en total pero con dificultade tirando a alta. Non estaba para calquera! Valeu a pena aventurarse e coñecer de cerca, os recobecos do río, as formas diversas das pedras por onde discorre, formando pequenas fervenzas, pozos, lagoas onde se pode nadar, remansos e rápidos, sempre acompañados do seu armonioso soar, de rio atarefado, que non se durme nos laureis, senón que traballa noite e día para levar as súas augas a lugares mais sosegados onde rendirse ao mar.

Sinto que o noso ritmo fose tan apresurado como o do río, pois era lugar para ir devagariño, entreténdose coa paisaxe que ofrecían as pedras de diversos tamaños e formas e mesmo darse un baño nas súas augas.

Ruta para facer en tempo seco pois os resbalóns que podía haber nas pedras molladas podían ser

motivo de mais de un disgusto. Non pasou nada a pesar da dificultade do terreo ou a destreza dos seus sendeiristas!!!

SOA E CANSADA

Cansada e soa, empezo outro treito da miña vida. Aqueles que me trouxeron a ela, xa non están. O seu valdeiro déixame orfa ainda que eu fose a nai nos últimos tempos. Por fin descansan, un xunto ao outro, despois de unha longa existencia que me permitiu disfroitar da sua compaña tanto tempo e de facer que agora, a sua ausencia, deixe un valdeiro tan grande, un silencio absoluto e un desasosego que ainda non me permite o descanso nin a liberdade coa que tantas veces soñei cando nona tiña. As miñas ás están ainda pegadas ao meu corpo, incapaces de levantar voo. Foron moitos anos de sacrificio e obrigas, de ir perdendo de facer tantas cousas, de renunciar a aquelo que conformaba a miña existencia, a miña rutina... que xa non sei se cando intente subirme a bicicleta serei capaz de manter o equilibrio, se é que o intento siquera, por poñer un exemplo. Pero no fondo de todo, hai algo que me libera dun terrible peso, e é a sensación de ter cumprida unha misión, que por nacer, todos levamos potencialmente encomendada. Lei de vida é ser coidados para logo pasar a ser coidadores.
Por esta razón, pasei algún tempo afastada do meu blog e só hoxe aínda atopei forzas para abrilo e ver os comentarios que a xente de ben, foi deixando nél mentras eu estaba ausente. Agradezo esas palabras de alento que me animan a seguir facendo cousas e que sei que serán moitas e variopintas. Cómo, senón, se poden encher estas longas noites que se aveciñan, nun lugar perdido no medio da montaña luguesa, se non se escribe, se lee, se cociña....
Grazas por estar ahí.

NA PAZ INFINITA

Mans que tanto coidei e aloumiñei
nos derradeiros días das nosas horas xuntos.
Cabelo que peitei con agarimo
como facía de nena e ti tanto adorabas.
Tua face, lua chea dun martes e trece
de setembro, acadou a calma e a
transparencia da tua alma bondadosa.
Aos teus ollos dun azul suave,
asomaban as palabras que non podías pronunciar.
A tua pel recobrou a fermosura dun corpo lozano,
aterido pola dor da supervivencia,
aguantando valiente a tempestade da angonía.
A tua boca conserva ainda a mueca da loita
polo soplo de vida que tanto tempo mantiveches.
O teu corazón, peza preciosa que te mantivo vivo
noventa e nove anos e nove meses.
Teu rendemento sereno, devólvete ao sosego
longamente esperado, pai querido,
porque te quixen moito e nunca tanto o souben
como nestes derradeiros días ao teu lado.
Quedei sen a vosa presenza no mesmo ano dous mil once
tres de xaneiro e trece de setembro.
Por fin, xuntos os dous novamente
repousades ún a carón do outro
para seguir adorándovos mentras viva.

O ANO DO XARDINEIRO

Este libriño "O ano do xardineiro" chegóu ás miñas maus como un milagre, fai poucas semanas. Chamáronme a atención as ilustracións que ten polo medio que me lembran os debuxos de Castelao. O xardiñeiro está sempre en posicións un tanto raras, deixando ver tan só o traseiro.

Vai contando, por meses, e cun fino sentido do humor, as peripecias do forofo do xardín, deixando caer chuvias de palabras científicas de canta variedade botánica hai, mentras que vai dando consellos de qué facer cada mes para lograr os mellores resultados na horta ou no xardín. Karel Capek, (con sobreiriño no C) é un escritor checo de renome (1890-1938). De por sí, os checos cáenme simpáticos, traballadores, perseverantes, gráciles, xentís, lixeiros.... e infinidade de epítetos que non dou a escoller neste momento. Por algo será que teño nese país boas amizades de outros tempos e boas lembranzas das miñas visitas a Dvur Kralové Nad Laben e tamén a Praga onde me namorei dun tellado de latón. Pero esas son outras istorias.

O libro é de recomendar a quen sinta algo polo cultivo dalgunha especie floral ou hortícola e que ao mesmo tempo lle guste votar unhas gargalladas mentras lé e observa os suxestivos debuxos.

Haino traducido ao galego pero o seu título en checo é Zabradníkub rok (con un redondo sobre o u).

Eu xa vou polo outono porque non podía aminorar a marcha na lectura e ir no mes que me toca. Así xa sei con que teño que lidiar a próxima temporada, despois de ver arruinada a miña colleita de tomates, como sempre, non atino unha con eles por mais que os podo, que os poño abrigadiños, os rego e todo iso.... para logo ter que contemplar, desolada, como os primeiros tomates veñen podrecidos cando ainda non acadaran a maioría de idade.

Ai, como me identifico con este libriño!

VERÁN COSTA BRAVA

Era o meu segundo verán de traballo como estudante. Conseguíramo un familiar en Barcelona e foron eles quenes me levaron ata o Hotel Carolina Park en Calella da Costa. O traballo consistía en facer cada día mais de vinte habitacións dobres con baño e turnos de lavandeiría polas tardes. Aloxabamonos no mesmo hotel e dábannos as comidas que aburrían de pura rutina. Alí coñecera a Loli de Salamanca, compañeira de viaxes durante ese tempo e no futuro. Tódolos días íamos á praia, que estaba ao outro lado do hotel. Nas tardes libres viaxabamos por toda a Costa Brava en auto stop. Así coñecemos Blanes, Tossa, Figueras, Rosas....

Os turistas eran case todos estranxeiros: alemáns, holandeses e moitos franceses.

No hotel fixeramos amizade cos colegas e pasabamolo moi ben. Lémbrome, na praia, a musiquiña dos que vendía melón, sandía, xelados.... "ice lolly, leca, leca..lemon.." Algúns deles tamén se fixeron amigos á forza de atoparnos sempre no mesmo sitio. Estabamos mais que dourados, queimados polo sol que tomabamos sen protección algunha. Eran veráns de paseos longos por aquelas interminables praias ao longo da costa, con moitos piñeirais, dos típicos na costa catalana. A maior parte dos que traballaban no hotel eran de orixe andalúz. Enseguida se nos pegóu o seu acento e os seus "ditos" que eran un tanto extraños pero moi siñificativos.

Preparando a miña vida laboral, descubrín que só nos deron de alta un día, o mesmo que nos deron de baixa. As condicións de traballo non diferían moito das que hoxe en día teñen os inmigrantes neste país.

Pero que duda cabe que eran outros tempos e que a miña imaxe aproximábase mais á de unha turista na Costa Brava ca de unha traballadora de temporada.

Tempos vividos que tiveron o seu encanto e dos que agora dou testimuña.

Continuará.

ESTREANDO VERÁN

A mañá deste primeiro sábado de xullo ofrecése irresistible para o seu disfroite. Nin frío nin calor, xusto a temperatura ideal para sentarse fora nestas primeiras horas da mañá. Pensei que, ao avó gustaríalle que o sacaramos un pouco para tomar o aire e ver como medra a horta. Sentámolo na cadeira de rodas na que o transportamos ata alí, e vemos que lle gusta e sorpréndese de canto ve a seu redor: as patacas medraron e xa logo valen para comer, os herbellos van lentos pero seguros na formación da vaina que terá grans dentro de pouco. As xudías medran, unhas algo calvas e outras con mais ramaxe, pola rede que lles preparamos. Todo segue o seu curso pese as plagas e ao tempo tan cambiante que fixo. Empeza a dar gusto estender a ollada pola alfombra vexetal que se ofrece diante nosa.

Noa na hamaca. Custoulle un pouco adaptarse a tanto baibén pero ao final colleulle gusto e ata se quedou durmida con tanto ataranteala. Despois, o avó, tamén quixo colaborar e meceuna como se fose unha biznetiña. Sentiuse ben facendo eso.

Tanto lle gustou estar fora que xa non quería irse para dentro e ata agarrou un "berrinche" como o das criaturas pequenas cando non durmen. Nin quixo o xantar, nin se quería ter de pé nin dar unhas voltas a redor da cociña para estirar as pernas. Así son os vellos, duas ou tres veces nenos.

A aventura saíu ben ainda que non estamos seguros de repetila porque romper a rutina diaria, trae a súas consecuencias.

Eva axudoume a poñer a hamaca que trouxen do Brasil. Proveina e afundínme nela como aillada do mundo. Bo sitio para ler, pensei. Nada me distrae, nin as moscas me molestan. Pero a min gústame tanto a portuguesa de rede porque alí o aire cólase por todo e permítime disfroitar da paisaxe.

Levantouse vento e o avó quixo, por fin, ir dentro da casa. Noa deixou de mala gana o seu novo aposento que ademais serve para tela a salvo de fuxidas clandestinas que tan dada é a brindarme de cando en vez.

Dende que Mel nos deixou, ela fai de cadela e de gato ao mesmo tempo. O outro día apareceu cun rato na boca dentro da cociña e cando imos polos prados detecta as toupes que é de admirar. Eso sí, non colle unha!

Agora é ela quen me prodiga os "mimos" cando vou lavar os dentes. Antes era Mel. Logo os dous. Agora é ela sola. A vida é un continuo fluir!

OS FARIÑOTES

Lémbrome de cando miña nai preparaba os fariñotes. Eu era unha rapaza nova, unha adolescente, como se diría agora. Non tiñamos vacas pero sí conseguíamos manteiga da boa, feita en casas de confianza, da que non traguía pelos polo medio nin trancas que moureasen. Cando chegaba, fresquiña, embolta nunha berza, ainda se vían gotas de auga por toda ela.
A min gustábame untar o pan de ceteo con aquela manteiga e logo poñerlle unha boa capa de zucre por riba. Sabía a gloria! Pero cando pasaban unhos días, e como non se tiña neveira daquela, a manteiga enranciaba e había que derretela para que ao callar, de novo, se conservara algún tempo máis e valía para botarlle ás sopas de leite no almorzo ou para facer os fariñotes, que se facían con restos de manteiga que quedaban na pota de derretela, engadindo unha masa de ovo, fariña e algo de auga, todo ben batido, algo espeso, e que se repasaba naquela grasa ata que se desfacía case como pan rallado, non tanto, pero algo así. Xa ben pasadiña, botabamoslle zucre por riba no prato e arrecendía na Cárcoa, onde paraban os xitanos e xente de circo que viñan daquela por aquí, e como na miña casa había cantina, sempre mercaban algo, en cantidades pequeniñas, como, cinco pesetas de zucre ou de café......
E cando o cheiro dos fariñotes os pillaba pola miña casa, preguntaban qué era aquelo que tan ben arrecendía, e como miña nai foi sempre moi dadiveira, deulles a proba mais dunha vez. Así foi tal, que cada vez que viñan por esta bisbarra, non pasaban sen probar os fariñotes que eran destinados a min, véndome eu, mermada na ración pero, dalgún xeito, encantada de que compartisen comigo tal exquisitez.
Aquela manteiga desapareceu e as que se mercan hoxe, non arrecenden de tal xeito, polo que desistín de facer os fariñotes e paseime a algo que se lle asemella: roxóns con mazáns. No sitio da manteiga, van os roxóns, pero levan mazá e cebola (optativo) e o mesmo tipo de masa. Cómense co zucre por riba como os outros e saben moi ben. Parece que esa receita nona facían e tódalas casas senón que era exclusiva da casa do meu pai, na montaña.
Sempre consigo algo de materia prima para facer eu mesma os roxóns e conservoos conxelados en pequenas porcións para facelos ao longo do ano cando sinto añoranza dos fariñotes.
Gustaríame incluir unha foto deles aquí pero xa cociñéi os últimos que me quedaban.
Así que este blog irá sen fotos desta vez, a non ser que atope algunha na web que semelle os fariñotes ou os roxóns. Tratarei de atopar.
Saudiños, saudiña, saudade.....

BOBI

....pequeño, peludo.... (Platero y yo)

....pequeno, peludo, redondo, rebuldeiro, inquedo, listo, agarimoso, independente..... así é Bobi, un cachorro con personalidade definida. É fillo único de mamiNoa e ten a exclusiva na sua teta.

Dende que abriu os ollos, empezóu a coñecerme aínda que xa me coñecía pola voz, polas cousas que lle decía de pequeniño. Agora ségueme a onde queira que vaia. Para él non hai dificultades nen escalóns demasiado altos. É un escalador nato, e cando consegue chegar ata a miña cara, dame bicos e lámbeme as mans, a roupa....O que mais lle gustan son os meus zocos violeta. Como teñen buratiños e son de goma, non para de roermos. Hoxe saímos pola horta e deitámonos ao sol, os tres (Bobi, Noa e eu). Xogamos entre a herba, patas arriba e patas abaixo. Parece que lle gustaba tomar o sol na mullida alfombra verde. Bobi, dende que naceu, fai un mes, ten visitas a diario. Todo o mundo quere velo antes de que se nos vaia, pois o nome que leva, non llo puxen eu senón a súa futura dona que o está agardando con toda sorte de exquisiteces para él soliño. Eu demoro o momento e mentras Noa lle de a tetadiña, non quero deixalo ir, pero teño coidado de non engatusarme demasiado nel porque é cautivador.

Estou segura de que tera unha vida afortunada e unha dona que o cuide con mais tempo do que eu lle podo dar. Votaremoste de menos, Bobi!

De flores.

Secadra, esta noite, inspirada pola fermosa vista desta planta que vin por vez primeira en Noruega, abundante nas cunetas das estradas e con variedade de cores.... chamoume a atención case mais que atoparme cos fiordos e cas fervenzas daquel país.

Non sei como se chama, e debería sabelo en latín e polo menos nalgunha outra lingua, pero eso cústame pouco por estes medios onde se atopa canto se busca.

Trouxen dalí a semente e púxena fai unhos anos. A miña sorpresa foi atopala no Lidl de Lugo un día. Así que agora xa teño varios axemplares e éste que se ve na foto, está en pleno apoxeo porque xa tomóu posesión do lugar e multiplicouse. Debería incluir aquí a foto que lle fixen aos de Noruega. Se consigo atopala, poñereina para que poida disfroitala quen queira que pase por este sitio.

Cada día que pasa, cústame mais escribir no blog por falta de tempo. A horta reclámame, Bobi, o cachorriño de Noa, tamén me rouba tempo, por non decir o resto de cousas que me ocupan durante o día e mesmo a noite, xa que remato cos libros de Etnicidade e migracións, a ver se teño mais sorte en setembro.

Hoxe adiquei parte da mañá a pintar unha parede do salón de cor laranxa. O resto é pedra vista. Quedou moi ben e xa empecei a decoración con cadros e platos de Rumanía e Chequia que tiña aparcados por ahí.

Tamén trouxen unhas arboriñas para o porche. Fixen unhas xardiñeiras de barril vello cortado en dous. Pintei os aros de cor bourdeux e o resto madeira. Todo vai collendo ese "aquel" que eu quero darlle. Faime ilusión estar sempre decorando e matinando cousas nos distintos lugares que me toca ocupar ao meu paso pola vida. Levan un selo personal que deixan rastro desta alma perdida que se empeña contra vento e maréa de facer un lugar "de seu" ainda que sexa transitorio, nunca definitivo, se é que existe algo así.

Remato ainda que podería seguir falando de tantas cousas....

Voltarei a este post coas flores noruegas, con Bobi e vistas de salón.

A planta é Lupinus, coñecida como altramuz.

RENACER

Que eu me lembre, sempre chegóu a primavera sen apenas darnos tempo a decatarnos. Unha mañá, atopámonos coas primeiras flores e rebulir de paxaros e esa morned que nos embriaga dende as primeiras horas.

As miñas árbores están en flor. O marmeleiro é a primeira vez que as deixa ver. Preludio de marmelos e de marmelada....

Noa, nai por segunda vez, optou pola "política do fillo único" como os chineses. Será porque tamén ela percibe a crise. Ten un cachorriño de apenas unhos días. É case da mesma cor que ela e está xa moi grandiño, (con tanto leite todo para él....), criarase nun plis plas.

Hoxe fixen a plantación de flores de balcón para adornar as ventanas desta casa de pedra recien descuberta. Gústame rodearme de cousas que me fan a vida mais liviana e agradable. Tamén aquí no campo, e precisamente por eso, pódese disfroitar da fermosura da natureza que ten tanta gama (alta gama) para facernos sentir ben e relaxados. Cada vez menos me gustan as cidades e a vida que nela se leva. Cada vez mais, sinto o placer de sermos poucos e de ter tanta amplitude de mira para tender a ollada e descansar no silencio tan apreciado no mundanal ruido das urbes. É Semana Santa, vacacións, movida para moita xente que busca algo diferente, cambiar a cotidianeidade... Eu non podo facer eso ainda que quixera e non por eso me conformo con quedarme na casa simplemente, senón que disfroito poder estar xa situada nese mundo de sosego e de calma que me brinda o que me rodea. Tamén é verdade que xa viaxei o xusto e no xusto tempo, tamén é verdade que me queda moito por coñecer, pero como non é posible coñecer o mundo enteiro, nin outros mundos no amplo universo, pois teño a sensación de que xa me din o ansiado paseo polo planeta como para non añorar esas viaxes tan desexadas por outra xente. Tampouco pecho as posibilidades de seguir explorando o mundo noutro momento mais propicio pero, de momento, síntome feliz coidando de un pai case centenario, dunhos animais tan bonitos que me alegran a vida, dunha horta que me recrea a mans cheas e desta casa que me tocou ir transformando para mellorala, legado dos meus pais, que irá pasando de xeración a xeración, co que cada unha foi aportando.

Mágoa que a casa de Brañas desaparecese ao ampliar a estrada.... pero no meu recordo quedóu desta maneira:

Hai unha casa en Fonteo

toda vella e afumada

cunha escaleira por fora

e coa porta ben pechada.

Ten ao pé unha figueira

que da figos cada ano

e tamén ten unha horta

que ainda chora polo amo.

Esquecida alá nun curro,

a cociña de lareira

durme entre das cinzas mortas,

xa non ruxe a garmalleira.

Estarán alí ainda

o vello escano e a artesa,

a lacena do touciño,

o pataqueiro e a mesa.

Esto foi escrito fai polo menos corenta anos!!!!!

Feliz tempo de primavera para tod@s

Vai sendo hora....

Hora vai sendo de cambiar de folla
no calendario,
de cambiar de hora no reloxio,
de cambiar de estación, de sentir primavera,
de poñer cor na roupa negra...
Hora vai sendo de que o desorde
reine por un día na miña vida, de
que o lecer se abra paso entre a presa, e
e poida ler aquel libro á sombra ou ao sol,
sen que nada me reclame dentro da casa,
sen que o cronómetro marque os instantes
e as dedicacións...
Vai sendo hora de retomar o punto,
as películas na tele, os lentos despertares...
Que a desciplina non erosione os meus quilos
e poida nadar sen mirar o reloxio nin contar
os largos, nin facer cálculos cas vintecatro
horas do día/noite.
E non será que, despois de todo, xa temo
atoparme coa plena disponibilidade do meu
tempo, co valdeiro de non ter obrigas....
Será que precisamente eso que me ata
é quen me libera de non saber que facer
co tempo....

ESTRESADO DIA DE SAN VALENTÍN

Empezando día ás oito da mañá en paga de ás sete, como tiña previsto e acordado coa alarma do móbil. Saín da casa como un vendaval, apenas vestida, a medio lavar, e por suposto, sen almorzor.

Aviso ao meu fillo para que se arregle como poida para atravesar todo Lugo, ata a UNED, onde tiñamos un exame de Parentesco, ás nove da mañá. A estrada estaba cargada de tráfego, cousa pouco habitual outros días, mesma hora. Todo en contra. Conseguín non equivocarme de rúa para acceder á UNED. Eso quedou ben, dado a falta de tempo. Alí atopo a Xoán. Entramos. Mándannos agardar para comprobar datos que non cadraban. Ao final, o exame era ás once trinta, e tanta axitación que nos trouxemos. Bueno, así daba tempo a tomar algo, tranquilamente, ao fin, e comer a laranxa importada directamente da horta valenciá e o cacho de bizcoito que trouxen. Fixemos recados. No super, atopeime sen a lista de compra que tirara na papeleira poucos minutos antes de entrar. Acabei comprando só dous artículos, o que resultaba un tanto raro. Nos papeleos que levaba para arranxar, faltábanme mais papeis, mágoa, nunca chegan dabondo estes papeis!

Sobraba algo de tempo e ainda me reunín con Xoán na biblioteca da UNED, onde comentamos preguntas e dúbidas que logrei aclarar, grazas á súa axuda desinteresada, ainda que discutimos un chisco por aquelo de que non se nos ocurrira poñer os dous igual, non fosen decatarse de que copiaramos, ao fin e o cabo, fora él quen elaborara o minuicioso traballo de respostar tódalas preguntas dos exames anteriores e dos que tiñamos posibilidades de que caesen. Eu, ademais, convencida de que seguindo reglas estadísticas de probablilidade, ía caer o exame que caeu o ano pasado na segunda semana de febreiro, dado que na primeira, caera o da primeira do ano 2010, pois levabao copiado aparte para.... en caso de dúbida... votar unha ollada.

Así foi, tocou o mesmo exame que eu levaba. Pero... os vixiantes fixéronnos gardar todas as carpetiñas, e papeis personais e quedarnos só co exame enriba da mesa. Eu sabía as respostas. Escribía con toda seguridade, contenta de que fosen aquelas preguntas esperadas. Sabía que algún fallo ía meter pero cando cheguei á última, deume idea de comprobar se o esquemiña, ese, era o axeitado. E alí caeron como águias sobre min. Leváronme todo canto tiña para grapalo ao exame. Eu, marchei coa vixianta polo pasillo da aula tratando de explicarlle que non copiara nin o que se dí unha sola palabra, como así fora. Nin rastro de humanidade na sua expresión opaca. Díxenlles que agardaría a que se acabase o tempo para falar con eles. Mentras esperaba no pasillo, entre choriqueos e iluminacións, ocurríuseme escribir unha nota para o profesor, que lles pediría adxuntasen ao exame tamén, así tería dabondo papeleo que ollar, en caso de aburrimento. Non podía esperar ao final e fun a dentro a decírllelo. O vixiante, saíu ata fora para atenderme e eu insistínlle en que non copiara e que me parecía fatal que me arruinaran o exame e o día, senón a carreira enteira. Levou a miña "defensa" e eu víñenme. Cal non sería a miña sorpresa, cando Xoán me chama e me dí que o pillaran a él copiando e que xa non había remedio.

Vaia día!!!!!

Agora todo eso xa pasou e a experencia é a mesma de cando te multan por facer algo indebido. Case sempre son eles os que teñen a razón, ou así hai que dárllela, pero eu, copiar non copiei, ainda que fixera ademán de copiar no último instante.

En fin, día de San Valentín. Os meus "dositos" déronme exemplo de amor entre eles, e non puiden evitar fotografiar ese cariño que se profesan e escribir:

AMAR SIÑIFICA QUERERSE A PESAR DAS DIFERENCIAS.

Ahí queda eso!

FELIZ SAN VALENTÍN A TOD@S

UN PASO ADIANTE

A vida segue, o camiño transcurre, o noso destiño vaise facendo ao andar. Temos un principio e un fin, unha meta (cadaquén a súa) e non queda outra que poñer a mellor cara e seguir andando. Para alegrar os momentos nada mellor que rodearse daqueles que, pedindo moi pouco, son capaces de darnos moito. Falo de Mel e de Noa, compañeiros inseparables, sempre ahí, a carón, cando mais se necesita. Acompañan as miñas noites mentras non me vou á cama. Eles durmen encaramados no sillón do avó, outras veces, encaramelados. Esta noite, Mel está na cima do sillón, que é onde lle gusta a él, andar polas alturas e ulisquear os ratos que saén cando non hai ruídos. Noa, na parte mais baixa, enroscada como un tirabuzón, repousa o seu primeiro día de celo, despois de terse visto co seu noivo. Mel, tamén anda de gatiñas pardas. Perdeu a inocencia, o pobre, pero, ainda así, está moi guapo. Non sei como se amaña para non perderse a súa sesión de cuarto de baño xunto a min cando vou lavar os dentes. Ainda que estea no mais profundo dos seus sonos, aparece por entre as miñas pernas mentras estou no lavabo. Eu, acendo a luz que funciona mal e parece unha noite de lua chea, e él, que gosta das noites de lua, prodígame as mais románticas caricias co seu ir e vir suave como é, arredor das miñas pernas.

Estes son os momentos con Mel. Pero Noa descubríu e preséntase nun santiamén para quitarlle o monopolio ao gato. Entón, Mel, coa súa timidez candorosa, replegase sobre sí mesmo e agarda mellores momentos. Non lle gusta que Noa descubra que é un gato romántico.

Dame mágoa ter que levalos a durmir á palleira, fría e inhóspita pero é así. Collo a Mel, que se dobla no meu brazo como unha toalla, mitá para un lado e mitá para o outro e semella un gato plegado, un felpudo levado a modo de estola. Coa Noa é mais difícil. Ela nunca quere ir. Sabe o que lle agarda e escóndese en tódolos currunchos antes de darse por vencida. Pero descubrín a maneira de facerlle mais doado o tránsito: lévoa no colo ata a silla onde durmen e tápoa coa bata da avóa para que durma quentiña e ela quédase alí envoltiña, como entendendo o meu arrumaco. Así, consigo que non se sinta ofendida por sacala da calor da cociña e entregala aos brazos fríos do seu dormitorio.

De todos modos, procuro alongarlles ao máximo a súa estancia na cociña. Xa, cando non queda mais remedio, e eu enfilo para o meu novo, improvisado dormitorio, (que é outra cámara frigorífica), empezo a falar en alto e marcarlles o momento de partir.

A min gustaríame que se quedasen aquí ata pola mañá pero non é plan. O gato sae de noite e ten alí a súa maneira de evadirse fora. Ela.... é outra cousa pero ainda así..... está o tema do WC

Non me estraña nada que sexan o meu tema preferido de conversación, pois pasamos moito tempo xuntos e gústame observalos. So desexo que se queden moito tempo comigo, que non lles pase nada e que teñan descendencia, así podo seguir estudando parentesco ainda despois de ter feito o exame de febreiro.

En fin, toca irse.

Van ser as 22.00 e a noite é longa e imprevisible.

Saudos

DESCANSE EN PAZ

3 de xaneiro de 2011

Cheguei á casa cos babeiros para mamá. Probamos ún e púxose a comer un platado de puré. Cando acabou de comer sorprendina engulindo o pañuelo de papel como se fose pan. Díxenlle que viñera xogar ás cartas e dinme conta do pouco que controlaba o xogo. Tiña as mans tan frias que xa a morte se instalara nelas dende facía tempo. Empecei a masaxearllas enerxicamente para que entraran en calor e púxenlle unhos guantes da neve e aínda lle metín as mans nos petos do mandilón de colexiala. Despois dun tempo pregunteille se quería irse á cama. Enxagóu a boca con auga con sal e logo fomos andando con moitas dificultades hacia a porta da cociña. Apenas se mantiña de pé e inclinábase hacia diante sen mover os pés do sitio. Cando chegamos a escaleira pedinlle a Deus que nos levase ás dúas, pois subilas ía ser traballoso e mesmo terminal. Chegamos á cima, como quen chega ao cumio dunha alta montaña, sentíndonos case campeonas. Alí, apenas podía camiñar ata o baño.Agarreina abrazándoa con firmeza para movela hacia diante pero os seus pes non obedecían e só a cabeza facía ademán de avanzar. Caeume de xeonllos, doblandose, cunha mueca nos beizos amoratados. Vin aquela negrura como un mal augurio, como un sinal de morte repentina. Tendina no chán, co corpo atravesado nos escalóns que a separaban do cuarto do papá. Non sei se a dexei alí mentras corrín,impotente, xunto a meu pai, berrando histericamente dicíndolle que mamá estaba caída e que me parecía que morría. Baixei ao teléfono para pedirlle a unhos familiares que viñeran axudarme a levantala e voltei de contado xunto a ela para poñerlle mantas e almofada arredor e debaixo do seu corpo para que non sentise o frio chan e os pasos clavándose no seu corpo esvaído. Chamei, mamá, mamá.... pero ela descoñecía esa palabra. Chamei Natalia, Natalia.... e non houbo resposta que eu puidera percibir.Abraceina, acaricielle o pelo branco recien lavado da tarde, biquei aquela cariña fria que ainda estaba morna. Mamá non respondía, que raro! Non podía pensar que se puidera morrer así, nun minuto, sen mais. Non podía admitir que aquel corpo sen vida era o da miña naiciña. Tardei en tomarlle o pulso. Cando o fixen, non houbo resposta. Temíame o peor. Marisól veu de contado e namais vela, o seu xesto indicoume que mamá finara. Non podía creelo. Logo viñeron os da ambulancia e nada, era certo que xa non tiña vida aquel corpo que eu teimaba por abrazar e acariñar. As doutoras tardaron. Alguén nos mandara poñela de lado e así a tiñamos. Cando chegaron, pouco mais fixeron que cubrir os papeis de defunción e olláronme con sorna ao pedirlles que se aseguraran ben, que mamá tomaba pastillas que a sedaban moito e podía estar durmida, como viña estando nos últimos días pois comía e andaba cos ollos pechados. Logo veu o da funeraria e fíxose cargo do cadaver de mamá. A procesión comezaba: tanatorio, detalles do enterramento, escoller a roupa (que xa o fixera na casa, intuitivamente e de prisa, collera aquel traxe lila que tanto lle gustaba, un pano a xogo, medias, zapatos, roupa interior.....), o cadaleito nunha sáa chea deles con prezos e formas diferentes... Descoñecía aquel mundo, non entendía nada, non sabía escoller, eu só quería miña nai viva. Precipitouse en min unha avalancha de opcións ás que non daba atendido, tan ida estaba a miña mente polos instantes vividos, dunha sucesión de eventos rápidos que non me deixaban respirar. Eran as 20.30 da noite cando mamá deixou de vivir, despois de tanto tempo morrendo, día a día, e nun segundo, rematou. Xa lle dixera a Eva aquela tarde que ía morrer e que lle daba medo, que ela non quería morrer. Tivo esa premonición como a tivera meu avó (seu pai) cando lle dixera ao tío Pepe que non fora á feira a Castroverde aquel domingo, que él ía morrer aquela mesma tarde. E así fora. Miña nai no tanatorio, na frialdade e na soedade mais intensa e desolada. Nós, na casa, meu pai sen saber e eu sen poder durmir. Cómo podía? Á mañá seguinte, decirllo a papá, despois de ter almorzado non fose que non quixera comer nada. Levouse sorpresa. A partir de ahí, ir vela. Estaba moi fermosa e tranquila. Parecía durmida e mesmo lle vía respirar. As súas mans cruzadas, sostendo un rosario, semellaban mais brancas e xoves que nunca. Eran as mans dunha santa que fixo con elas tartas e cociñou banquetes e coseu traxes creativos e complicados como o da miña primeira comunión. Mans de pacencia e de empeño, mans traballadoras e de anxo. Ben se defínía sempre a se mesma como: "traballadora no campo, fermosa na romaria....", Nin unha enruga no seu rostro que agora descansaba placidamente. Por fin atopara a paz que non tivo en vida. As ansias afastáranse daquel corpo, cal sombras da árbore e deixaran a luminosidade do sol na súa face. Estaba durmida e eu non me cansaba de ollala, de quedarme con aquela estampa de santiña que eu quería gardar para sempre como unha reliquia. Mentras a contemplaba así, deixaba fluir tódalas bágoas que saían dos meus ollos para liberarme da dor da sua ausencia. Deixei que me innundara e que se limpasen todos os momentos amargos, que a caliz pasase e me deixase seca e tranquila. Parecía que se ía de viaxe. Estaba vestida de festa. Emprendera a sua derradeira viaxe de longo percorrido, que xa facía que a soñara ou presentía. Mamaiña da alma, deixáchesnos asi, sen despedirnos, sen decir nin ai!. Cómo pode a morte ser tan cruel e ao mesmo tempo tan xenerosa? Rodeada de flores de tódalas cores naquel altar preparado para ela, como unha santa na eirexa, alí se erguía o seu santuario e eu adorábaa e gostaba de que outros tamén o fixeran. Comprendín a importancia do ritual e presteime de bo grado a recibir a cantos nos visitaron. Abracei con ternura a cada persoa que me abrazaba e agradecin a súa participación como algo realmente solidario e xeneroso. Todos os comentarios, curtos ou longos,eran benvidos e sentinme arroupada pola familia, amigos, compañeiros e veciños e sobre todo polo meu fillo, quen estuvo pendente de min todo o tempo, atento ao meu pranto, as miñas reacións de tristura e de calma, de desesperación e de aceptación. Sen él, houbérame sentido desvalida. Levar ao meu pai a vela non foi tarefa doada pra un home que mañá cumple 99 anos. Pero quixo ir. Fixemos a sua vontade. Foi mellor así, senón, perdería o contacto coa realidade mais importante da vida: a morte. Deume moitísima magoa velo así, despois de case 60 anos xuntos ben levados. Aquela tarde, cando viña conducindo dende Lugo, pensaba que miña nai ía morrer antes. Por qué pensaba eso cando ela estaba decindolle o mesmo a Eva? Tivo que ser unha telepatía que nos uniu no pensamento. Din que a morte avisa. Choveu e dilubiou nestes días. Será que o Universo todo chora por ela? Está alí, rodeada de flores que xa estragaría a chuvia e eu sen poder ir vela. Quedouse perto, xunto aos seus pais. Alí foi xuntarse con eles e está no medio dos dous. E eu pasarei por alí e sintirei a sua presenza como sinto a dos avós e a do meu tio Pepe. Nunca vos esquecerei!